Vezikoüreteral reflü (VUR) ne demektir ?
Böbrekteki idrarı mesaneye ulaştıran ve “üreter” adı verilen idrar yolları mesaneye kas tabakası içinden bir tünel yolu ile girerler. Bu yapı kapakçık görevini üstlenerek idrarın yeniden üreterlere ve böbreklere doğru geri kaçışını önler. Kapakçık görevi üstlenen yapıdaki gelişimsel bozukluğa bağlı olarak özellikle işeme (miksiyon) sırasında mesanede toplanan idrarın böbreklere geri kaçmasına vezikoüreteral reflü (VUR) denir. “Vesiko” mesane , “üreteral” mesaneden üreterlere doğru, “reflu” ise geriye kaçış anlamındadır. Geriye doğru kaçan idrarın toplayıcı sistem içinde ulaştığı yer ve oluşturduğu genişlemenin (hidronefroz) düzeyine göre 5 derecede değerlendirilir.
- derece VUR en hafif, 5. derece VUR ise en ağır düzeydir. Yineleyen İYE olan çocukların % 25-50’sinde (ortalama %35) vezikoüreteral reflü vardır.
Vezikoüreteral reflü (VUR) varlığının önemi nedir?
Vezikoüreteral reflü mesanedeki mikropların böbreklere taşınmasına neden olur ve böbrek enfeksiyonu ( piyelonefrit) gelişimi kolaylaşır.
Akut piyelonefrit ve bunun sonucunda oluşan böbrek nedbeleşmesi (skar) doğrudan VUR’un şiddetine bağlıdır. VUR olan çocukların %16’sında böbrek hasarı (renal skar) gelişmektedir. Çocukluk ve genç erişkinlik döneminde ortaya çıkan hipertansiyonun %11’inden pyelonefritik skarlaşma sorumludur.
Ülkemizde kronik böbrek yetmezliği nedenlerinin başında çocukluk döneminde doğru tanı konamamış, doğru tetkikler ve tedavi yapılmamış tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlari ve buna eşlik eden VUR gelmektedir. Diyaliz programında olup transplantasyon beklemekte olan hastaların %10-20’sinde böbrek yetmezliğinin nedeni son dönem reflü nefropatisidir.
Ancak VUR olgularının tümünde böbrekler hasarlanmayabilir. Yeni skarların oluşması veya mevcut skarın ilerlemesi için enfeksiyonun varlığı şarttır. Akut pyelonefritin erken döneminde başlanan antibiyotik tedavisiyle böbrek hasarının önlenebileceği veya azaltılabileceği hem deneysel hem de klinik çalışmalarla gösterilmiştir.
Vezikoüreteral reflü olan bir çocukta, bu gelişimsel defektin varlığından daha önemli olan çocuğun enfeksiyon geçirmesine engel olmaktır.
Bu konuda alınabilecek önlemleri bilerek yapilan doğru bir izlem VUR olan çocuklardaki en temel yaklaşımdır.
Vezikoüreteral reflü (VUR) saptanan bir çocukta izlem planı nasıl olmalıdır?
VUR’u olan hastalarda yeni nedbeleşmeler (skarlasma) idrarın steril tutulmasıyla önlenebilir.
Bu nedenle VUR olan çocuklarda bu konuda uzman hekimlerin secim ve kararı doğrultusunda uygulanacak koruyucu tedaviler VUR kaybolana kadar uygulanmalıdır.
Hekimin belirlediği sıklıkta idrar tetkiki, idrar kültürü ve diğer tetkikler tekrar edilmelidir.
VUR olan çocukların çoğunluğunda VUR derecesiyle ilişkili olmak kaydıyla kendiliğinden düzelme olabilir, bir kısmında ise takip sırasında açık veya endoskopik cerrahi düzeltmeler gerekli olabilir.